Satelliettelevisie met pensioen? Hang on to a dream
Het is dit jaar 35 jaar geleden dat ik mijn eerste schotelantenne uitrichtte. Het is dan ook moeilijk om de letters te tikken die bij elkaar de zin ‘satelliettelevisie met pensioen?’ vormen. Maar het lijkt de realiteit.
Einde niet in zicht
Natuurlijk gaat satelliettelevisie de komende tientallen jaren nooit helemaal verdwijnen. Satellietbedrijven als SES, Eutelsat maar ook kleinere spelers als Turksat lanceren nog steeds omroepsatellieten. Deze satellieten zijn gemiddeld vijftien jaar actief. Gedurende deze periode zal satelliettelevisie zeker nog blijven voortbestaan. Maar het aantal gebruikers van satelliettelevisie volgt een dalende trend.
Bandbreedte huren
Dit heeft meerdere oorzaken. Kijken we naar de Nederlandse markt dan moet helaas geconcludeerd worden dat deze te klein is voor een satelliettelevisieaanbieder om een gelijkwaardig product te kunnen aanbieden als een aanbieder die via kabel of glasvezel de diensten in de woning levert. In Nederland levert Canal Digitaal televisie via satelliet. Omdat dit bedrijf niet zelf over satellieten beschikt, dient bandbreedte gehuurd te worden bij satellietbedrijf SES. Vanwege de relatief kleinere afzetmarkt in Nederland wordt het voor Canal Digitaal moeilijker om geïnvesteerd geld terug te verdienen.
Andere satelliet
Kijken we naar de geschiedenis van deze Nederlandse satelliettelevisieaanbieder dan is dit ook duidelijk terug te zien. Zo’n vijftien jaar geleden maakte Canal Digitaal de eerste stappen met de omzetting van het zenderaanbod van de Astra1- naar de Astra3-satellietpositie. Een gedwongen stap. De huurprijs van transponderruimte op Astra1 was dermate hoog dat de vlucht naar de minder gebruikte Astra3-satelliet genomen diende te worden. Astra3 was in die tijd een vrijwel ongebruikte satelliet. De huurkosten van transponders dus laag. Een bezuiniging die nodig was om het huishoudboekje van Canal Digitaal maandelijks rond te krijgen. In dit huishoudboekje was op dat moment al aan de inkomstenderving waar te nemen omdat satelliet toen al minder als aanvoersignaal werd gebruikt door tv-aanbieders die van andere netwerken gebruikmaakten.
Beknibbelen
Op dit moment zien wij een soortgelijke ontwikkeling. Mede door de opkomst van glasvezel in Nederlandse buitengebieden zag Canal Digitaal het aantal klanten in de afgelopen jaren slinken. Een goedkopere satelliet met omvangrijk omringend zenderaanbod – zoals in het geval van Astra3 de satellieten Astra1 en Astra2 – is niet te vinden. Hierdoor beknibbelt Canal Digitaal op een andere manier op kosten. Zo worden bepaalde zenders met minder bandbreedte via de satelliet gedistribueerd. Andere zenders worden niet in HD-kwaliteit aangeboden. Alles met hetzelfde doel: zoveel mogelijk zenders op een transponder plaatsen waardoor huurkosten van bandbreedte omlaag kunnen.
Concurrentie
De vraag is echter of dit beleid niet een glijdende spiraal veroorzaakt. Satelliettelevisie biedt op deze manier in Nederland via Canal Digitaal niet alleen een kleiner zenderaanbod in vergelijking met kabel, koper en glasvezel. De beschikbare zenders zijn ook in een mindere beeldkwaliteit te bekijken. Hierdoor is het niet ondenkbaar dat nog meer van de huidige satellietabonnees Canal Digitaal de rug gaan toekeren. Het grootste geluk op dit moment is dat satellietontvangst grensoverschrijdend is. Dit betekent dat het Nederlandse zenderaanbod van Canal Digitaal niet alleen in Nederland maar ook in grote delen van West- en Oost-Europa bekeken kan worden. Nederlanders die in het buitenland wonen, leven, werken of voor langere tijd op vakantie gaan, kunnen met een Canal Digitaal-abonnement naar Nederlandse tv-zenders blijven kijken.
Internet in buitenland
Of deze gelukkige omstandigheid voor Canal Digitaal lang blijft voortduren, is een belangrijke vraag waarop het antwoord in de komende jaren gegeven dient te worden. Niet alleen in Nederland maar ook in andere West-Europese landen wordt glasvezel aangelegd. Hierdoor wordt niet alleen internet in woningen maar ook in hotels, resorts, vakantieparken en op campings sneller en stabieler. Satellietontvangst kan hierdoor voor goedkoper en makkelijker OTT en IPTV kijken worden ingeruild.
Ongecodeerde toekomst
Het pensioen voor Nederlandse abonneetelevisie via satelliet ligt dus op middellange termijn op de loer. Maar voor zogenaamde Free To Air (FTA) satellietontvangst zijn de vooruitzichten beter. Uiteindelijk zal OTT en IPTV voor een groot deel ook de vervanger van FTA gaan worden, maar naar verwachting duurt dit nog wel meer dan tien jaar. Het ongecodeerde zenderaanbod via de diverse in Nederland en België te ontvangen satellieten is met enkele honderden tv- en radiozenders groot.
Uitbreiding zenderaanbod
Zeker de Duitse (Astra1) en Britse (Astra2) zenders zijn hierbij belangrijk voor het verdere voortbestaan van satelliettelevisie in Nederland. Het merendeel van deze tv- en radiozenders worden niet of gedeeltelijk en meestal in aanvullende zenderpakketten waarvoor extra betaald dient te worden bij aanbieders als Ziggo, KPN en T-Mobile aangeboden. Het opstellen van een schotelantenne in de tuin, op het balkon of op het dak is voor een deel van de klanten van andere aanbieders dan ook interessant om – uitgezonderd de investering in schotelantenne en hardware – gratis het aanbod met honderden zenders uit te breiden.
Abonneetelevisie
De toekomst van satelliettelevisie zit derhalve voor de Nederlandse markt niet in abonneetelevisie. De poging van Joyne om het anders dan Canal Digitaal te doen, mislukte vorig jaar. Nederland is eigenlijk al te klein voor Canal Digitaal alleen, laat staan voor twee aanbieders. De toekomst van satelliettelevisie is dus voorlopig ongecodeerde ontvangst.
