Ziggo, KPN, ODF of Delta Fiber: Welk netwerk wordt als eerste verkocht?

VodafoneZiggo heeft op dit moment met het Ziggo-netwerk het grootste – vrijwel landelijk dekkend – gigabitnetwerk van Nederland. Het kabelbedrijf is in ruim 90 procent van alle woningen beschikbaar. Toch kan VodafoneZiggo niet op de lauweren rusten. Ziggo gebruikt een HFC-netwerk – dat het zelf enigszins misleidend glasvezel-kabel noemt – voor het aanbieden van vaste diensten zoals tv en internet. HFC betekent een combinatie van coax en glasvezel. Het overgrote deel van het Ziggo-netwerk – ongeveer 90 procent - bestaat echter uit coax. VodafoneZiggo claimt dat diensten die bij abonnees worden aangeboden voor 97 procent via glasvezel worden gedistribueerd. Binnen het coax-deel van het netwerk wordt op dit moment DOCSIS 3.1 als achterliggende techniek gebruikt.

Verder met DOCSIS?

VodafoneZiggo begint in 2024 met het testen van DOCSIS 4. Het geeft hierbij een teken dat het totale verglazing van het Ziggo-netwerk op een langere baan schuift. Dit heeft met het kostenaspect te maken. Het vervangen van het coax-deel van wijkkast naar aansluitpunt in de woning of het bedrijf voor glasvezel kost ongeveer 800 euro per aansluiting. Implementatie van DOCSIS 4 kan voor ongeveer een vierde van deze prijs. En wellicht belangrijker: zelfs met het huidige DOCSIS 3.1 kan VodafoneZiggo aan de wensen van vrijwel alle abonnees voldoen. Zeker als op korte termijn – wat tenminste wordt verwacht – de huidige uploadsnelheid wordt verveelvoudigd. Het belang van het volledig verglazen van het Ziggo-netwerk moet dan ook gezocht worden in waardevermeerdering van het netwerk. Glasvezelnetwerken worden door eigenaren nu voor prijzen van rond de 2000 euro per aansluiting verkocht. Bij een verkoop van het huidige HFC-netwerk van Ziggo ligt de verkoopprijs per aansluiting (veel) lager. Glasvezel is namelijk beter dan HFC en heeft dus voor eigenaren en kopers meer toekomstperspectief. De grote vraag is natuurlijk of Liberty Global en/of Vodafone Group hun belang – nu beiden 50 procent – in VodafoneZiggo in het geheel of gedeeltelijk willen verkopen.

KPN

KPN wil in de komende drie jaar veel glasvezel in de grond stampen. Dit doet men via het eigen bedrijf KPN NetwerkNL als met de joint-venture Glaspoort. Dit moet ervoor zorgen dat KPN in 2026 in ongeveer tachtig procent van de woningen en bedrijven een eigen glasvezelaansluiting heeft. Glasvezel vervangt het huidige DSL-kopernetwerk in Nederland. Over enkele maanden begint KPN met het gefaseerd uitschakelen van DSL-koperdraad in gebieden waar glasvezel al enige tijd actief wordt aangeboden. Het doel van KPN lijkt duidelijk te zijn. Rond 2030 moet DSL-koperdraad volledig door KPN glasvezel vervangen zijn. KPN sluit niet uit dat het op overnamepad moet gaan om deze doelstelling te behalen. Maar mochten overnames te duur zijn dan lijkt KPN de weg te willen bewandelen of overal dan maar zelf glasvezel aan te gaan leggen.

Private Equity

Naast de twee grootste netwerkexploitanten VodafoneZiggo en KPN zijn er nog twee andere glasvezelpartijen actief. Beiden zijn in handen van zogenaamde private equity bedrijven, ook wel durfinvesteerders genoemd. Delta Fiber is hiervan de grootste met als doel in de komende jaren het glasvezelnetwerk tot minimaal twee miljoen aansluitingen uit te breiden. De Zweedse investeerder EQT en het Amerikaanse Stonepeak zijn de eigenaren van Delta Fiber. Open Dutch Fiber (ODF) is de kleinste van de vier glasvezelexploitanten en heeft als doel uit te breiden naar minimaal een miljoen aansluitingen. Open Dutch Fiber is een joint-venture van de durfinvesteerders Kravis Roberts & Co (KKR) en Deutsche Telekom Capital Partners (DTCP).

Vier is te veel

Het lijkt zo mooi voor de consument. De mogelijkheid om te kiezen uit soms wel vier verschillende gigabitnetwerken. Meer concurrentie lijkt namelijk te zorgen voor een prijzenslag. En dat is in een tijd van inflatie door hogere energiekosten en kosten voor levensmiddelen mooi meegenomen. De realiteit is echter minder rooskleurig. Om een netwerk commercieel economisch rendabel te exploiteren. Is namelijk een netwerkbezetting van minimaal veertig procent nodig. Dit betekent dat vier van de tien aansluitingen ook daadwerkelijk voor het leveren van vaste diensten gebruikt dient te worden. Een simpele rekensom leert dat vier gigabitnetwerken dan ook te veel zijn. Er moet dus op enig moment fusies, overnames of onderlinge samenwerking tussen deze vier netwerken gaan plaatsvinden. En omdat er private equity partijen in het spel zijn, betekent dat met enige zekerheid dat belangen van deze partijen met winst verkocht gaan worden. Die winstmarge komt dan ook vroeg of laat op het bordje van de abonnees van de overnemende partijen terecht.

Netwerksharing

De vraag is wanneer de vier partijen zich gaan bewegen in de markt. Gebeurt dit al in 2023 of wordt nog enige tijd gewacht? En natuurlijk, welke bewegingen gemaakt gaan worden. Het kan hierbij alle kanten op maar diverse marktanalisten verwachten dat KKR en DTCP een uitstap nemen uit ODF en deze exploitant dan ook in de etalage komt te staan. Andere analisten denken juist dat het Ziggo-netwerk weleens in de verkoop kan komen te staan. En dan zijn er ook nog eens marktkenners die verwachten dat VodafoneZiggo in de vorm van netwerksharing tijdelijk toevlucht tot het Delta Fiber-netwerk gaat zoeken om in de tussentijd het eigen Ziggo HFC-netwerk te verglazen. Een overname van het KPN-netwerk door een van de drie andere glasvezelexploitanten wordt als minst realistisch gezien. Een andere vraag is hoe toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) als mededingingsautoriteit gaat reageren als VodafoneZiggo of KPN besluiten een van de andere glasvezelexploitanten in te willen lijven. Want mogelijk is zelfs het teruggaan van vier naar drie glasvezelexploitanten nog onvoldoende om de drie overgebleven netwerken commercieel economisch rendabel te kunnen exploiteren. En dus valt Nederland is dit geval weer gewoon terug naar een duopolie dat het al jarenlang heeft gehad.