Starlink van SpaceX: Internet via een web van satellieten
Een aansluiting op een kabel- of glasvezelnetwerk is voor de meeste Nederlanders vanzelfsprekend. Ondanks inspanningen om ook glasvezel in de buitengebieden aan te leggen zijn er echter nog tienduizenden Nederlandse gezinnen en bedrijven verstoken van een snelle vaste internetverbinding. Zij moeten het doen met de oudere koperen verbinding en een downloadsnelheid van slechts enkele Mb/s. De uploadsnelheid is zelfs nog lager. Met zo'n verbinding is thuiswerken uitgesloten.
Buitengebied
Mobiel internet kan een uitkomst zijn, maar aan de 'unlimited' internetabonnementen van telecomproviders kleven in de praktijk nogal wat beperkingen. Zeker als een heel gezin of bedrijf dagelijks gebruik moet maken van dit 'onbeperkte' mobiele alternatief voor de trage koperen lijn. Een ander alternatief is Starlink, dat we in deze test van Totaal TV op de proef nemen bij een gezin dat in een dergelijk buitengebied woont.
Van SpaceX
Starlink is het satellietnetwerk van SpaceX, het ruimtevaartbedrijf van Elon Musk dat satellieten in een baan rond de aarde brengt en astronauten naar het internationale ruimtestation. Starlink levert internet via een zwerm van - momenteel - ongeveer zesduizend speciaal voor dit doel gelanceerde satellieten. Het idee voor particulier internet via satelliet is zeker niet nieuw. Zo'n tien jaar geleden ging Totaal TV al eens aan de slag met Astra2Connect, het satellietinternetproduct van SES. Dat was mooi op papier, maar in de praktijk een drama. In tien jaar blijkt er echter veel veranderd te zijn. Is satellietinternet hierdoor werkelijk volwassen geworden?
Starterkit
Waar bij Astra2Connect dozen vol apparatuur nodig waren, is de starterkit van Starlink heel compact. Deze kit heeft een adviesprijs van 349 euro, maar regelmatig heeft Starlink acties met flinke kortingen op de aanschafprijs. Wie op dit moment bijvoorbeeld de starterkit via een Spaanse winkel koopt, betaalt slechts 175 euro, een korting van vijftig procent. In principe kan Starlink wereldwijd gebruikt worden, maar daar is wel een andere abonnementsvorm met een hogere prijs voor nodig. De belangrijkste onderdelen van de starterkit zijn een vlakschoteltje met statief en een router.
Installatie
Het derde ingrediënt dat nodig is dat is een mobiele telefoon. Daarop moet de Starlink-app geïnstalleerd worden. Met deze app wordt bepaald waar de vlakschotel het beste geplaatst kan worden. Dit is belangrijk, want de schotel moet echt vrij zicht op de hemel hebben. Bomen, huizen of andere obstakels zorgen ervoor dat Starlink niet goed functioneert, wat zich direct vertaalt naar een lage internetsnelheid. Eigenlijk is de installatie van Starlink makkelijker dan menigeen denkt. Het plaatsen van de vlakantenne op het statief is eenvoudig door de goede handeling die is meegeleverd. Van de vlakantenne gaat slechts één kabel naar de router. Via deze kabel loopt niet alleen het internetsignaal, maar ook de stroomtoevoer die nodig is voor ontvangst van het satellietsignaal en beweging van de vlakantenne. Zodra de router van stroom is voorzien, hebben we de belangrijkste installatiestappen gezet.
Kabels
Bij het startpakket worden de benodigde kabels geleverd. Het advies is om deze niet zelf in te korten of te verlengen: dit zorgt voor een slechtere werking van Starlink. Nieuwe kabels van de gewenste lengte zijn bij Starlink zelf te koop. Te lange kabels kunnen overigens gewoon worden opgerold en weggewerkt. Bij een te korte kabel kan de router op een andere plek geplaatst worden en via een netwerkkabel verlengd worden naar een switch of netwerkrouter die het internetsignaal verdeelt naar andere apparaten binnen het netwerk.
Uitrichten
Het plaatsen van de vlakantenne op een plek waar rondom vrij zicht is, blijkt de installatie heel belangrijk te zijn. De Starlink-app biedt hierbij de helpende hand. Door de camerafunctie van de mobiele telefoon te gebruiken, kan worden bepaald of de vlakantenne op de juiste plaats staat. SpaceX heeft zoveel satellieten in bedrijf dat er alleen al boven Europa altijd honderden Starlink-satellieten actief zijn. Het mooie van Starlink is dat het systeem bij de installatie zelf op zoek gaat naar de satelliet waarmee de stabielste internetverbinding verkregen wordt. Dat is een mooi schouwspel, waarbij de vlakantenne niet alleen links- en rechtsom draait, maar ook van boven naar beneden zwenkt.
Praktijk
Binnen een uur na het uitpakken van de starterkit kunnen we al van satellietinternet gebruikmaken. Eerst moet dan natuurlijk wel een abonnement worden aangeschaft en geactiveerd. Vroeger kostte Starlink maandelijks meer dan honderd euro, maar tegenwoordig is er al een thuisabonnement voor vijftig euro per maand. Dat is een prijs die vergelijkbaar is met een abonnement bij Ziggo of KPN. Het roamabonnement voor gebruik in bijvoorbeeld camper of caravan is vanaf 59 euro per maand verkrijgbaar.
Snelheid
Over de door Starlink geleverde internetsnelheid zijn we blij verrast. Op een plek waar met DSL-internet tot met pijn en moeite een internetsnelheid van 2 Mb/s kan worden gehaald, slaat de snelheidsmeter van de speedtest op de Starlink-app uit naar een symmetrische internetsnelheid van 280 Mb/s. Deze snelheid fluctueert overigens wel. In de dagen na de installatie blijkt de snelheid diverse malen tot onder de 150 Mb/s terug te vallen, maar soms zien we de snelheidsmeter ook richting 300 Mb/s gaan. Maar zelfs als de snelheid inzakt, is het voor het huishouden op deze locatie alsof er een wonder uit de lucht komt.
Latency
Al snel komt zoonlief met de PlayStation 5 in de hand bij dit wonder kijken. Is het voor hem dan eindelijk mogelijk om met vrienden online een spelletje FIFA te spelen? Helaas is het wonder uit de lucht nog niet helemaal volmaakt. De internetsnelheid is hiervoor meer dan voldoende, maar het probleem is de reactiesnelheid van het internet. Dit wordt ook wel latency genoemd, en deze komt met Starlink niet onder de 20 milliseconde. Meestal is de latency zelfs boven de 30 ms; te hoog voor online gamen. Bij een spelletje FIFA ligt de bal bijvoorbeeld al in het doel voordat de keeper in de lucht is gesprongen om hem uit de kruising weg te slaan.
Entertainment
Wat wel tot de mogelijkheden behoort, is via het internet op de mobiele telefoon naar films en series kijken via Netflix of Disney+. Zelfs van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat, want Starlink biedt - uitgezonderd bij enkele roamingabonnementen - onbeperkte data. Waar het gezin voor tv vroeger was aangewezen op Digitenne of Canal Digitaal (satelliet), kan nu ook online gekeken worden. Via NLZIET bijvoorbeeld. In buitengebieden waar geen snel internet beschikbaar is haalt Starlink mensen uit hun internetisolement. Ook thuiswerken, Zoom- en Teams-vergaderen is met Starlink gewoon mogelijk.
Recreatie
Starlink is een goed alternatief voor wifi en satelliettelevisie onderweg of op vakantie. Online kijken zoals hierboven beschreven is ook in het buitenland mogelijk en er zijn zelfs oplossingen voor specifieke doelgroepen als binnenschepen en vrachtwagens. Voor vrijwel alle toepassingen zijn ook antennes en bijbehorende aansluitmateriaal verkrijgbaar. Een ronde antenne is plaats van een vlakantenne voor een professionelere ontvangstinstallatie bijvoorbeeld, of beugels om de antenne aan de gevel of op het dak van een woning te installeren.
Conclusie
Starlink werkt verrassend goed, en dat voor een betaalbare prijs. Voor gezinnen of bedrijven op plekken waar vast internet niet mogelijk is, brengt Starlink uitkomst. Het enige nadeel in vergelijking met vast internet is de hoge latency. Starlink is vooral bedoeld als oplossing in gebieden waar het vaste internet niet de snelheid kan leveren die noodzakelijk is. Ook is het een alternatief voor bewoners in buitengebieden die zelf duizenden euro's moeten investeren om het glasvezelnetwerk naar hun perceel door te laten trekken.