Wat is VBR?
VBR is de afkorting van Variable Bit Rate, wat betekent dat een digitaal signaal niet met een constante maar variabele datasnelheid wordt verstuurd. Deze techniek wordt in de praktijk veel gebruikt bij digitale tv-uitzendnormen zoals DVB-C (kabel) en DVB-S2 (satelliet). In theorie kan VBR ook worden toegepast bij DVB-T2 (in de volksmond Digitenne), maar daar kiest KPN momenteel niet voor. Ook digitale muziekbestanden als MP3 en AAC kunnen worden gecodeerd met een variabele bitrate, dus VBR.
Waarom VBR?
Bij de genoemde DVB-uitzendnormen wordt gebruik gemaakt van een frequentieband waarop tv- en radiozenders gedistribueerd worden. In zo'n frequentieband kan niet een onbeperkt aantal zenders worden geplaatst. Er is een bepaalde, van de gebruikte techniek afhankelijke bandbreedte beschikbaar. Binnen een bandbreedte van bijvoorbeeld 50 Mb/s passen tien tv-zenders met een bandbreedte van elk 5 Mb/s. In dit voorbeeld gaan we uit van een constante datasnelheid, oftewel de CBR-techniek. VBR biedt echter meer vrijheid om de beschikbare bandbreedte zo optimaal mogelijk te gebruiken. In de praktijk gebruiken providers als Ziggo en Canal Digitaal VBR om - als we hetzelfde voorbeeld aanhouden - in een totale bandbreedte van 50 Mb/s niet tien zenders te distribueren, maar bijvoorbeeld wel twaalf.
Datawinst
Hoe werkt dit dan? Bij VBR is de gebruikte bandbreedte bij de distributie van een tv-zender variabel. Wanneer een tv-zender een vrijwel stilstaand beeld uitzendt - bijvoorbeeld een praatprogramma - dan is er niet veel bandbreedte nodig om toch een goed beeld op de tv van de kijker te leveren. Het tegenovergestelde is het geval bij snelle beeldwisselingen, zoals bij sportzenders. In dat geval is er juist meer bandbreedte nodig voor een plaatje van goede kwaliteit. VBR zorgt ervoor dat de zender waar het praatprogramma wordt uitgezonden niet de vaste bandbreedte van 5 Mb/s krijgt toebedeeld, maar 3,5 Mb/s. De 1,5 Mb/s die wordt bespaard kan worden verdeeld over de overige zenders, zoals de sportzender uit ons voorbeeld.
Met aandacht
Het probleem bij VBR is dat deze techniek alleen naar behoren werkt als hij technisch goed wordt ingesteld. Zo moet er niet één keer per dagdeel of per uur een analyse worden gemaakt, maar op meer momenten per uur. Ook moet bij elke zender een juiste boven- en ondergrens ingesteld worden. Alleen op deze manier kan VBR goed werken en kan de aanbieder zijn kostbare bandbreedte optimaal benutten. Voor de kijker blijft het echter het beste als zenders met een constante hoge bandbreedte wordt aangeboden.
