Probleem radiopiraten groeit toezichthouder boven het hoofd

In Nederland is de FM-frequentieband druk bezet. Dit komt mede doordat de overheid vrijwel iedere vrije plek op de frequentieband vergunt aan bedrijven of instellingen die radiozenders exploiteren. Voor veel van de uitzendvergunningen geldt dat gebruikers hiervoor een financiële afdracht doen. Deze varieert van enkele honderden euro tot zelfs miljoenen euro's. Het is hierdoor niet gek dat de kopers van deze uitzendvergunningen eisen dat ze ongestoord kunnen uitzenden via de door heen gekochte plekje in de ether. De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) is belast met het toezicht houden op ongestoord gebruik van de in Nederland legaal vergunde FM-frequenties.

Illegaal

Hoewel de FM-frequentieband overvol is, proberen illegale radiozenders – ook wel radiopiraten of etherpiraten genoemd – in de ether uit te zenden. Hiervoor gebruiken ze een plek in de ether die in hun regio vrij is, maar in aangrenzende regio's veelal door zenders met een uitzendvergunning wordt gebruikt. Omdat radiopiraten door de drukte in de ether gebruikmaken van zeer hoge zendmasten of uitzendlocaties en daarbij ook vaker zenders gebruiken met zeer hoge vermogens, wordt het uitzendbereik van legale radiozenders in veel geval verkleind.

Toezicht

Ondanks handhaving via het civielrecht en hogere civielrechtelijke boetes en dwangsommen is het probleem van radiopiraten in Nederland nog niet opgelost. Integendeel, een blik op de FM-frequentieband gedurende de voorbijgaande twee weken laat zien dat radiopiraten van geen stoppen weten. Het aantal illegale radiozenders in de Nederlandse ether was enorm. Vooral in het oosten en het noorden van het land waren klanken van volksmuziek te horen via radiozenders die hiervoor geen bevoegde status hadden. Radiopiraten gebruikten mobiele zendmasten van soms meer dan 100 meter met zenders met vermogens tot tientallen kilowatt. Omdat vrijwel alle zenders onbemand uitzenden, kunnen eigenaren door toezichthouder RDI maar moeilijk opgespoord worden.

Kosten

Als de RDI alsnog besluit een onbemande radiopiraat het zwijgen op te leggen, wordt meer dan eens door kostenafweging niet de gehele zendinstallatie in beslag genomen. Het afbreken en afvoeren van bijvoorbeeld een hoge mobiele zendmast kost veel tijd en geld. Dit geldt in sommige gevallen ook voor zenders die door de radiopiraten soms zelf in gebarricadeerde zeecontainers worden geplaatst. RDI-ambtenaren gaan hierdoor in bepaalde gevallen bij het uit de lucht halen van een radiopiraat niet verder dan het meenemen van enkele bepalende onderdelen van de zendinstallatie en het deels vernielen van resterende onderdelen. Zo geeft de RDI illegale radiozenders een tik op de vingers in plaats dat via een rechtse directe.