Wat ging er mis bij Joyne? Het verhaal van begin tot het einde
Een manier waar uiteindelijk veel satellietkijkers financieel de gevolgen van moeten dragen. Zo sloot Joyne tot zelfs enkele dagen voor de faillissementsaanvraag nog jaarabonnementen af die vooraf werden betaald. Samen met de noodzakelijke aanschaf van de CI+ module(s) kunnen dit soort gevallen tot een schadepost van enkele honderden euro’s leiden. Ook prepaid betaalde flexibele abonnementen zijn niets meer waard. De internetsite om als flexibele klant het prepaid-abonnement te activeren is namelijk niet meer bereikbaar. Satellietspeciaalzaken die als Joynedealer fungeerden, hebben in veel gevallen een voorraad CI+ modules op de planken die onverkoopbaar is geworden.
Eutelsat
Het verhaal van Joyne begint op 5 december 2016 toen Joyne BV in Drachten werd opgericht. Het duurt nog bijna een jaar voordat na meerdere uitstellen Joyne uiteindelijk met de distributie van een op Nederland gericht zenderaanbod begint. In eerste instantie heeft de nieuwe satelliettelevisieaanbieder in gedachte om op de Astra3-satelliet uit te gaan zenden, dezelfde satellietpositie waar ook Canal Digitaal op te vinden is. Dit gaat uiteindelijk niet door. In de satellietbranche gaat daarna al snel het gerucht dat Canal Digitaal-eigenaar M7 Group (het huidige Canal+ Luxembourg) de komst van Joyne op deze satellietpositie heeft geblokkeerd door satellieteigenaar SES de duimschroeven aan te draaien. Uiteindelijk vindt Joyne in Eutelsat een nieuwe distributiepartner. Joyne gaat uitzenden op de minder gebruikte Eutelsat 9B-satelliet op 9 graden oost.
Joyne wilde iets wat niet kon
Joyne werd opgericht door personen die bekend zijn in de satellietbranche. De nieuwe satelliettelevisieaanbieder moest dingen anders gaan doen die bij Canal Digitaal in de ogen van satellietspeciaalzaken en veel satellietkijkers verkeerd gingen. De dealers speelden daarbij een belangrijke rol. De satellietkijker werd gelokt met onder meer de belofte dat er minder zenderwijzigingen zouden plaatsvinden, dat zenders op dezelfde frequentie zouden blijven uitzenden en de abonnementsprijs drie jaar lang niet zou worden verhoogd. Juist in deze periode van drie jaar verhoogden contentleveranciers als NPO, Disney en Discovery/Eurosport de distributievergoeding fors. Joyne ging gelijktijdig op prijsniveau de concurrentie met Canal Digitaal aan en introduceerde flexibele abonnementen. Maar de eerste waarschuwingen van marktkenners waren er in deze periode ook al. Waren de abonnementen niet te goedkoop? Richt Joyne zich niet te veel op de recreatiemarkt waardoor het te veel flexibele en te weinig jaarabonnementen zou verkopen?
Moeilijk begin
Uiteindelijk is het zomer 2017. Na diverse keren de marktintroductie uitgesteld te hebben, begint Joyne midden in het vakantieseizoen met het uitzenden van een zenderpakket gericht op de Nederlandse markt. Eigenlijk te laat. Het recreatieseizoen is al in volle gang. Het eerste jaar kan dan al voor een groot deel afgeschreven worden. Maar er zijn ook positieve bevindingen. De beeldkwaliteit van de belangrijkste Nederlandse zenders is bij Joyne beter dan bij concurrent Canal Digitaal. Een goed teken. Maar gelijktijdig worden door Joyne ook dingen beloofd en gecommuniceerd die later weer ingetrokken moeten worden. Ondanks dat de beeldkwaliteit van Joyne beter is dan bij Canal Digitaal blijft het ver achter bij de uitspraak dat zenders met een bandbreedte van meer dan 10Mbps aangeboden worden. Ook het pakket met UHD-zenders dat in een interview werd aangekondigd, is er nooit gekomen. En er is een ander probleem. Gek genoeg omarmden niet alle satellietdealers Joyne. Juist de satelliettelevisieaanbieder met hart voor de satellietbranche werd door meerdere dealers geboycot. Zo wilde één van de grootste satellietzaken van Nederland de CI+ module met bijbehorende abonnementen niet verkopen. De reden hiervoor was een eerder zakelijk conflict met één van de initiatiefnemers van Joyne. Omwille van dezelfde reden wilden ook enkele andere – kleinere – satellietzaken niets met Joyne te maken hebben.
Uitbreiding Joyne
Een jaar na de marktintroductie van het Nederlands pakket breidt Joyne uit met betaalzender Ziggo Sport om abonnees de mogelijkheid te geven om Formule 1 met de op dat moment al populaire Max Verstappen te laten volgen. Gelijktijdig wordt een Vlaams zenderpakket voor de Belgische markt geïntroduceerd. Om dit mogelijk te maken, wordt een derde transponder door de satelliettelevisieaanbieder in gebruik genomen.
In problemen
In de jaren daarna zijn er meerdere geluiden dat het financieel niet goed zou gaan met Joyne. Totaal TV stelde hierover meerdere keren vragen. Het antwoord was stelselmatig dat het bedrijf presteert zoals van tevoren was gecalculeerd. Maar van de kant van dealers zijn op datzelfde moment toch ook geluiden te horen dat het niet storm loopt met de verkoop van abonnementen. Joyne lijkt echt in de problemen te komen als in maart 2020 in Europa de coronacrisis uitbreekt. Omdat Joyne op de consumentenmarkt eigenlijk volledig op de recreatiemarkt leunt, valt een groot deel van de inkomsten weg. Gelukkig presteert Joyne goed op de zakelijke B2B-markt. Maar de marge bij deze abonnementen is lager omdat Joyne zich met goedkope abonnementen een plek in de B2B-markt moest ‘kopen’. Maar ook de zakelijke markt heeft met de coronacrisis te maken. Joyne stelt zich hierbij billijk op. Hierdoor worden de opbrengsten wel minder.
Einde in zicht
Het is begin 2021 als de geluiden zeer luid worden dat het einde van Joyne nu echt in zicht komt. Wederom ontkent Joyne. Maar bij het Franse satellietbedrijf Eutelsat lijkt men de rij openstaande rekeningen nu echt te lang te vinden. Ondanks dat een aandeelhouder van Joyne zegt dat het aanvragen van het faillissement onverwacht kwam, gaat de rechter van de rechtbank Noord-Nederland akkoord met het door Eutelsat aangevraagde faillissement. Voor Eutelsat speelt ook mee dat het bedrijf een andere satellietpartij heeft gevonden die later in 2021 een groot deel van de bandbreedte die Joyne nu gebruikt, wil gaan huren. Mogelijk dat deze ontwikkeling de faillissementsaanvraag in stroomversnelling heeft gebracht.
Canal+ Luxembourg
Het is voor de aangestelde curator mr. Robert Verdonk uit Heerenveen vanaf het begin al duidelijk dat op korte termijn duidelijkheid moet komen over een eventuele doorstart of overname. Eutelsat wil de curator de mogelijkheid geven om dit te onderzoeken en laat weten de door Joyne gehuurde en niet betaalde transponders nog enige tijd in de lucht te houden. Ook andere dienstverleners als A1 Austria Telekom en Mediachoice zijn hiertoe bereid. Op dinsdag 12 april wordt door de curator met ‘een marktpartij die kennis heeft met de satellietmarkt’ gepraat. Ondanks deze cryptische omschrijving is het voor marktkenners direct duidelijk dat het om Canal+ Luxembourg gaat. Het Luxemburgs bedrijf is eigenaar van de merknamen Canal Digitaal en TV Vlaanderen. Ondanks dat er geluiden zijn dat ook andere partijen wellicht interesse hebben, wordt omwille van de korte tijd die beschikbaar is een overeenkomst met Canal+ Luxembourg gemaakt. Op vrijdag 16 april laat in de middag wordt de internetsites van Joyne door Canal Digitaal en TV Vlaanderen ‘overgenomen’. Voor het eerst wordt voor de satellietkijker duidelijk dat Joyne – en daarmee concurrentie op de Nederlandse satellietmarkt – definitief voorbij is. De overeenkomst tussen de curator en Canal+ Luxembourg wordt maandag 19 april officieel als de rechter-commissaris een handtekening onder de overeenkomst zet.
Tijdelijke doorgifte
De huidige Joyne-abonnees krijgen minimaal zes weken de tijd om een abonnement bij Canal Digitaal dan wel TV Vlaanderen af te sluiten, de benodigde nieuwe CI+ module te kopen en de schotelantenne naar de Astra3-satelliet op 23,5 graden oost te verplaatsen. Dit is vooral voor de zakelijke klanten belangrijk. Op deze manier gaan bijvoorbeeld de televisies in zorginstellingen, hotels, recreatieparken en campings niet plotseling op zwart. In ieder geval niet alle kanalen. Want maandagavond gaat het beeld wel op zwart bij zenders die Joyne wel in het aanbod had, maar Canal Digitaal en TV Vlaanderen niet. Het maakt duidelijk dat Canal+ Luxembourg slechts alleen het klantenbestand uit de boedel van Joyne heeft gehaald in ruil voor het tijdelijk continueren van de satellietdistributie op Eutelsat 9B met bijbehorende betaling voor geleverde diensten in deze periode aan dienstenleveranciers zoals Eutelsat. Daarnaast heeft Canal+ Luxembourg waarschijnlijk een klein bedrag aan de curator overgemaakt.
Andermans geld
Waar ging het mis? Daar zijn de meningen bij marktkenners over verdeeld. Joyne was vanaf het eerste moment dat het plan op tafel lag al gedoemd te mislukken, is veelgehoord. Een ander zegt dat de dichtgeplakte codering met verplichte gesloten CI+ module tot het einde van Joyne heeft geleid. Een andere veelzeggende uitspraak die mogelijk het dichtst bij de waarheid ligt is: ‘Joyne speelde providertje met andermans geld’. Wellicht komt er meer duidelijkheid als het verslag van de curator openbaar wordt gemaakt.