Wat is bandbreedte?

Bij de distributie van tv- en radiozenders is bandbreedte een veelgebruikt begrip. Bandbreedte zegt veel - maar zeker niet alles - over de kwaliteit van het uitgezonden of verstuurde signaal. In het analoge tijdperk was bandbreedte allesbepalend, maar tegenwoordig spelen ook andere factoren binnen de distributieketen een belangrijke rol. Dit geldt vooral voor de gebruikte audio- en/of videocodecs.

AVC en HEVC

Een dergelijke codec comprimeert het uitgezonden of via een vast netwerk verstuurde signaal. Hoe geavanceerder de codec, des te beter de compressie. Met een betere compressie wordt er minder bandbreedte verbruikt om een signaal of zender af te leveren bij de eindgebruiker. Een klein voorbeeld: veel digitale tv-zenders worden bij providers met de compressienorm H.264 (AVC) geleverd. Deze codec geldt op dit moment als standaard bij digitale tv. Maar er zijn ook enkele providers - zoals Ziggo via de IPTV-Mediabox Next Mini en Digitenne van KPN - die tv-zenders met de H.265 (HEVC) videocodec leveren. Vergeleken met AVC kan HEVC een signaal comprimeren met een bandbreedtebesparing van 30 tot 50 procent, zonder dat er aan signaalkwaliteit wordt ingeboet. De Digitennestreams van ongeveer 4 Mb/s staan dus gelijk aan streams van 8 Mb/s bij Ziggo (DVB-C), KPN TV+, Odido of Delta.

Beperkte apparatuur

Dat niet alle tv-providers de streams opwaarderen van AVC naar HEVC heeft een praktische reden. De hardware van (bruikleen)apparatuur moet namelijk ook geschikt zijn voor HEVC. Een normale HD tv-decoder ondersteunt in de basis echter alleen AVC. Om een HEVC stream te kunnen kijken, is meestal een 4K-decoder nodig. KPN kan bijvoorbeeld niet van AVC op HEVC overstappen omdat honderdduizenden oude klanten nog een iTV decoder gebruiken die HEVC niet ondersteunt. KPN zou dus eerst een grootschalige decoderruil moeten uitvoeren om naar HEVC over te kunnen stappen. Iets soortgelijks - maar net iets anders - is ook bij Ziggo gaande. DVB-C kan door de kijkers thuis met eigen apparatuur worden bekeken, bijvoorbeeld direct via de televisie. Een overstap naar HEVC bij DVB-C zou echter betekenen dat Ziggo-klanten met een HD-televisie niet meer naar tv-zenders kunnen kijken. De reden dat Ziggo bij de IPTV-decoder wel voor het bandbreedtebesparende HEVC kan kiezen, is dat het bedrijf alleen 4K-decoders in bruikleen geeft. Deze zijn geschikt voor HEVC.

Ook bij radio

Iets dergelijks is ook te zien bij digitale radio via DAB+. De beschikbare bandbreedte in de ether is beperkt. Om toch zenders in goede geluidskwaliteit met zo min mogelijk bandbreedte aan te bieden, wordt een efficiënte codec gebruikt. In het geval van DAB+ is dat de ACC audiocodec.