Commerciële woede over lokaal DAB+: ‘is eindeloos voor gewaarschuwd’
De grote vraag is of er op langere termijn voor lokaal DAB+ wel een financieel gezonde voortzetting mogelijk is. Voor de eerste twee jaar worden geen problemen verwacht. Dit komt voort uit een miljoenensubsidie vanuit het ministerie van OCW die voor het opzetten van de lokale DAB+ uitzendingen aan publieke lokale omroepen via NLPO is aangereikt. Met deze subsidie kan het benodigde zenderpark opgebouwd worden, opstelpunten met antennes worden gerealiseerd en kosten voor toezicht en allerlei rechten betaald worden. Maar de publieke en commerciële omroepen moeten samenwerken om DAB+ op langere termijn te realiseren. Daarbij gaat het vooral om financiële samenwerking. Die lijkt op papier goed sluitend te krijgen, maar in de praktijk moeilijker realiseerbaar.
Eisen
Onder druk van commerciële omroepen zwakte het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) enkele maanden geleden enige vergunningseisen af. Zo mogen vergunninghouders dezelfde programmering op maximaal drie allotments gelijktijdig uitzenden. In eerste instantie moest er voor ieder allotment een afwijkende programmering gemaakt worden. De drie allotments met gelijke programmering moeten wel geografisch aansluitend zijn. Ook de borgsom voor het aanvragen van een vergunning werd verlaagd van 5000 naar 2000 euro. Ondanks deze en andere versoepelingen was het animo voor een lokale DAB+ vergunning onder commerciële partijen lager dan verwacht. Eigenlijk alleen rondom grotere steden – en dan vooral Den Haag – was het animo bovengemiddeld. Maar ook in deze steden zijn allotments verre van vol, en is er van een frequentieveiling dus geen sprake. Sterker, het is niet uitgesloten dat er een tweede ronde voor vergunningaanvragen komt waarbij bepaalde voorwaarden soepeler worden of mogelijk zelfs helemaal verdwijnen.
Streekomroep
De vrije ruimte op allotments wordt de komende jaren nog groter. Lokale omroepen moeten namelijk gaan samenwerken en hierdoor ontstaan meer streekomroepen. Binnen deze streekomroepen gaan de huidige zelfstandige lokale omroepen op in een nieuwe omroep. Een voorbeeld is het allotment in de regio Gouda. Voor dit allotment heeft toezichthouder Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) op dit moment acht uitzendvergunningen uitgereikt: zes aan lokale omroepen en twee aan commerciële omroepen. De zes lokale omroepen willen begin 2026 fuseren tot streekomroep. Hierdoor blijven slechts drie uitzendende partijen op dit allotment over. Nu de kosten na de fusie niet door acht maar drie zenders betaald moeten worden, wordt het voor commerciële partijen moeilijker om de exploitatie sluitend te krijgen. Commerciële lokale radio via DAB+ wordt voor hen naar alle waarschijnlijkheid een dure hobby. Deze situatie ontstaat niet alleen in de regio Gouda, maar in meer allotments in Nederland. Overigens ook zonder de vorming van streekomroepen. Vooral in minder druk bevolkte gebieden hebben commerciële partijen minder interesse in lokaal DAB+. Hierdoor zijn op er dit moment meerdere allotments met slechts één of enkele vergunninghouders.
Verwacht
Niet iedere commerciële lokale zender die nu - en ook in de voorgaande jaren - via een experimentele vergunning via DAB+ in de ether te beluisteren is, heeft al een DAB+ uitzendvergunning aangevraagd. Voor hen is verder uitzenden via DAB+ met de huidige vergunningseisen te prijzig. Andere commerciële partijen die wel één of meerdere vergunningen toegewezen hebben gekregen steken tegenover Totaal TV niet onder stoelen of banken dat zij het ministerie van EZK vooraf hebben gewaarschuwd voor de huidige situatie. Vooral het uitzenden van dezelfde programmering op maximaal drie allotments die ook nog eens met elkaar verbonden moeten zijn, maakt een gezonde exploitatie moeilijk. Er zijn op dit moment radiozenders die op meer dan vijf allotments dezelfde programmering uitzenden en desondanks nog steeds rode cijfers schrijven.
Handhavingsverzoeken
Het gevolg lijkt een reeks van juridische procedures te worden als EZK en vergunningverlener RDI voet bij stuk houden en bijvoorbeeld geen tweede vergunningaanvraag met soepelere eisen uitschrijven. Er is niet alleen onvrede over het maximale aantal allotments met dezelfde programmering, maar ook onduidelijkheid over het toewijzen van negen vergunningen aan Omroep Leidschendam-Voorburg dat lijkt toe te behoren aan Feel Good Radio. Rond Amsterdam is er onduidelijkheid over het aansluiten van het allotment met het allotment Almere. De allotments blijken op slechts een haartje - enkele kilometers - niet aan te sluiten, en dus mag hetzelfde programma van een potentiële radiozender niet op zowel het allotment van Amsterdam als Almere worden uitgezonden.
